Entreehal van Amare verandert in lichtspel

20 juni 2024, artikel

Met Vertical Video laten we iedere twee maanden nieuw videowerk zien in de openbare ruimte. Deze zomer is dat het betoverende Lichtspiel: Ars Anaclastica. We stelden vijf vragen aan de kunstenaar, Zalán Szakács, om meer te weten te komen.

In juni, juli en augustus is jouw video kunstwerk in Amare te bewonderen. Kun je meer vertellen over de betekenis ervan?
Dit werk maakt deel uit van een lopend artistiek onderzoeksproject waarin ik historische lichtprojecties van vóór het ontstaan van de film onder de loep neem en, met oog voor de specifieke locatie, integreer in architecturale ruimten. In Lichtspiel (Experiment nr. 4) gebruik ik de breking van licht door kinetisch gecontroleerde lenzen om de entree van Amare om te vormen tot een betoverend schouwspel van licht en kleur in samenspel met de architecturale elementen. Elke maand zal ik experimenteren met verschillende caleidoscopische lenzen om hun effect op de ruimte te onderzoeken.

Is er een connectie tussen Amare en jouw kunstwerk?
Dit werk is speciaal gecreëerd voor deze entree, in dialoog met de verticale beeldformaten en unieke architectuur. De lichtprojecties treden buiten de kaders van het scherm waardoor de ruimte elastisch lijkt te worden door de projecties rondom. Lichtspiel: Ars Anaclastica tovert de entree van Amare om tot een steeds veranderend lichtspel.

Kun je meer vertellen over het maakproces?
Nadat ik mij enkele jaren had verdiept in de projectietechnieken uit het begin van de 17e eeuw ben ik deze media-archeologische aanpak gaan vertalen naar locatiegebonden experimenten. Dit werk borduurt voort op de principes van het in 1646 verschenen boek Ars magna lucis et umbrae (De grote kunst van licht en schaduw) van de erudiete jezuïet Athanasius Kircher, die de term ‘ars anaclastica’ muntte om de breking van licht door verschillende materialen te beschrijven. 

Bij Amare pas ik dit principe toe op de unieke architectuur van de entreehal en voer ik lichtexperimenten uit die zijn afgestemd op deze specifieke omgeving. Door deze interventies verander en verruim ik het ruimtelijke en perceptuele besef van de ruimte. In dit werk wordt de projector gebruikt als een lichtbron om licht in plaats van beelden te projecteren. Door het samenspel van licht en kinetische lenzen ontstaan abstracte beelden. Door dit proces wordt het beeld bevrijd van de gebruikelijke kaders van het scherm waardoor de entreehal verandert in een 360-graden lichtspel.

Het werk is gemaakt in samenwerking met Nick Mansveld (technische productie en design).

Wat doe je nog meer als kunstenaar en waar komt jouw inspiratie vandaan?
Als kunstenaar ben ik geïnteresseerd in de combinatie van immersieve kunst, scenografie en mediatheoretisch onderzoek. In mijn werk onderzoek ik de relatie tussen ruimte, het menselijk lichaam en techniek, wat tot multisensorische ervaringen leidt met elementen zoals licht, geluid, geur, aanraking en beweging. Mijn projecten zijn gebaseerd op gedegen historisch onderzoek waarbij ik vaak stuit op vergeten historische innovaties in media- en lichttechniek. De inspiratiebronnen voor mijn kunst variëren van 17e-eeuwse optische experimenten tot de schimmenspelprojecties uit de 18e eeuw en de experimenten van de expanded cinema uit de jaren zestig en zeventig.

Wat hoop je dat de voorbijgangers en bezoekers meenemen van jouw videokunstwerk?
Ik hoop dat ze de ruimte op een andere manier ervaren dan voorheen – een perceptuele ervaring via hun lichaam wanneer de kinetische lichtprojecties op hen schijnen. Door het werk kunnen mensen dan de essentie van video en film ervaren, namelijk bewegend licht.

Meer Amare Stories