Maak kennis met artist in residence Josef Špaček

januari 2023, tekst Residentie Orkest Magazine, artikelen

De Tsjechische violist en voormalig wonderkind Josef Špaček won vele prijzen en was tien jaar lang concertmeester van het Tsjechisch Filharmonisch Orkest. Dit seizoen is hij artist in residence in Amare.

Josef Špaček (1986) was nooit eerder te gast bij het Residentie Orkest, maar komend seizoen is hij als artist in residence van het Residentie Orkest, Koninklijk Conservatorium en Amare veelvuldig te bewonderen. De violist verwacht veel van de samenwerking: ‘Het is een veelomvattende rol en dat ik mij hier zo divers mag presenteren, is een hele eer. Zowel het orkest als de zaal zijn onbekenden, ik verheug me op onze kennismaking.’

Persoonlijke top drie vioolconcerten

Josef brengt de vioolconcerten van Dvořák, Beethoven en Berg mee: zijn persoonlijke top drie. Voor de opname met Dvořáks Vioolconcert ontving hij internationaal lovende kritieken en The Sunday Times bombardeerde zijn uitvoering tot ‘Recording of the week’. “Dvořák staat dicht bij me, zijn muziek voelt bijna vanzelfsprekend. Het Vioolconcert van Berg heb ik nog niet heel lang op mijn repertoire, het is een juweeltje. Maar op één staat voor mij toch wel Beethovens Vioolconcert, een meesterwerk waar ik elke keer weer naar terugkeer.”

Naast solo-optredens met het Residentie Orkest speelt Josef een recital in de Conservatoriumzaal en staan er masterclasses met studenten van het Koninklijk Conservatorium op het programma. “Ik werk graag met jongeren en geef les, al zolang ik mij kan herinneren. Thuis in Praag heb ik een aantal privéleerlingen en ik breng iedere zomer door in Horažďovice, een prachtig oud stadje in Tsjechië, waar ik lesgeef aan studenten van de Ševčík Academy.”

Jongste orkestlid

Josef begon op zijn derde met vioolspelen en bleek al snel een muzikaal wonderkind. Muziek kreeg hij van huis uit mee, zijn vader is cellist in het Tsjechisch Filharmonisch Orkest. Josefs prijzenkast is goed gevuld. Zo is hij meervoudig prijswinnaar van de Carl Nielsen International Violin Competition en stond hij in 2012 in de finale van de Koningin Elisabethwedstrijd.

Nog voordat hij in 2011 afstudeerde aan de Juilliard School in New York, waar hij les kreeg van Itzhak Perlman, was hij al benoemd tot concertmeester van het Tsjechisch Filharmonisch Orkest. Josef was daar niet alleen de jongste concertmeester ooit, maar ook het jongste orkestlid. “Ik heb er een geweldige tijd gehad, maar het viel niet meer te combineren met mijn solo- en kamermuziekoptredens.” Hij is blij ook die kant van het vak te hebben meegemaakt. “Als solist ben je toch in vele opzichten een einzelgänger. Het sociale element van het orkestvak mis ik, maar alle vergaderingen en administratieve verplichtingen, die mijn positie met zich meebrachten, helemaal niet.”

Bijzonder aanbod

Vijf jaar geleden kreeg Josef een onverwacht telefoontje van een Tsjechische violist, woonachtig in Nederland. “Hij had mij gevonden via YouTube en vroeg of ik zijn Guarneri del Gesù uit 1732 wilde bespelen. Daar hoefde ik natuurlijk niet lang over na te denken.” Niet lang daarna moest Josef in Nederland zijn voor een optreden in het Utrechtse TivoliVredenburg. “De dag voor het concert kreeg ik de Guarneri in handen. Het klikte meteen waardoor ik besloot om er de volgende dag op te spelen, meteen een liveopname voor de radio. Het was liefde op het eerste gezicht, dat concert vergeet ik nooit meer. Sindsdien speel ik op deze viool. Onze ‘relatie’ begon op Nederlandse bodem, alleen al daarom keer ik graag terug.”

"Hij is een van de fascinerende artiesten van dit moment. Hij weet op indrukwekkende wijze noten van de meest uiteenlopende componisten vanuit de partituur te tillen en te vertalen in persoonlijke en integere verhalen."

Sven Arne Tepl, algemeen en artistiek directeur Residentie Orkest