Onder alle grote componisten die Wenen tot de muziekhoofdstad van Europa maakten, is Schubert een van de weinigen die er ook daadwerkelijk geboren werd. Hij zag er het daglicht in 1797.
Zijn vader was onderwijzer en gaf de kleine Franz vioolles; pianoles kreeg hij van een oudere broer. Vanwege zijn uitzonderlijk mooie stem werd de jonge knaap aangenomen bij het koor van de keizerlijke hofkapel, voorloper van de beroemde Wiener Sängerknaben. Hij nam zijn intrek in de aan het koor verbonden kostschool en kreeg daar behalve regulier onderwijs ook gedegen muziekonderricht, o.a. van hofkapelmeester Antonio Salieri. In die tijd ontdekte Schubert zijn liefde voor het componeren.
Toen hij de baard in de keel kreeg, ging hij zijn vader assisteren als hulponderwijzer. Maar het bloed kruipt waar het niet gaan kan, en in de jaren 1814-1815 vloeide een spectaculair aantal composities uit zijn pen: 4 Singspiele, 3 missen, 2 symfonieën, 2 strijkkwartetten, 2 pianosonates en ongeveer 150 liederen, waaronder enkele van zijn meest beroemde zoals Gretchen am Spinnrade en Der Erlkönig.
Levensloop
In 1816 nam hij ontslag als hulponderwijzer om zich volledig op het componeren toe te leggen. Zijn pad ging niet over rozen. Zonder vaste baan of opdrachtgever, bleek het moeilijk om de eindjes aan elkaar te knopen. In de jaren 1820 staken naast de geldzorgen ook gezondheidsproblemen de kop op; in 1822 raakte hij besmet met syfilis. De chronische geslachtsziekte zou de komende jaren een zware fysieke en mentale tol eisen, maar kon niet beletten dat Schubert jaar na jaar meesterwerken schreef.
Uiteindelijk overleed hij aan een tyfus-infectie op 19 november 1828. Hij was 31 jaar oud, maar liet een imposant oeuvre van originele en in vele gevallen ook baanbrekende composities achter, waarvan er veel pas na zijn dood ontdekt, gepubliceerd en uitgevoerd zouden worden. Hij werd begraven in de buurt van Beethovens graf. De Weense dichter Franz Grillparzer bezorgde het grafschrift: ‘De toonkunst begroef hier een rijk bezit, maar nog veel mooiere verwachtingen’.